Prava poslastica za gurmane

Bogata priroda i kultura ove oblasti ogleda se i u kulinarstvu i specijalitetima ovog podneblja. U ponudi restorana na Skadarskom jezeru nalaze se mnogobrojni tradicionalni riblji specijaliteti, od kojih je najpoznatiji saran garniran sljivama. U selima u planinskoj oblasti posluzice Vas specijalitetima od prsuta i sira, raznovrsnim svjezim povrcem, a ne bi smjelo izostai ni domace vino.
Brojni vinari njeguju dugu tradiciju proizvodnje vina i vinogradarstva, uzgajaju razlicite vrste loze, medju kojima i autohtonu vrstu vranac. Vinski podrumi su samo dio atraktivne ponude ovih staza i svakako ce ostati jedan od nezaboranih dozivljaja.

Manifestacije i dogadjaji

Razni festivali i dogadjaji su sjajna prilika da upoznate ovo podrucje i njegovo stanovnistvo.
Dan Skadarskog jezera se odrzava u trecoj nedelji juna. U skladu sa pocetkom sezone tokom ove manifestacije se predstavlja turisticka ponuda za tekucu godinu. Program obuhvata ture brodovima do platformi i posmatranje ptica, obilazak kulturno istorijskih spomenika, pjesacke ture, sportski ribolov, ucenje jedrebnja na dasci i voznje biciklima. Tokom ove svecanosti domacini predstavljaju svoje proizvode: med, koziji sir, masline, vino.

Sporstsko ribolovno drusrvo Podgorica i Nacionalni park Skadarsko jezero u julu organizuju medjunarodno sportsko-ribolovno takmicenje Trofej Skadarsko jezero.
Crmnicke sportske igre odrzavaju se svakog vikenda od sredine jula do sredine avgusta u Virpazaru i obuhvataju takmicenje u vise sportskih disciplina.

Dan ekologije, turizma, kulture i sporta odrzava se tokom ljeta u vise mjesta na Skadarskom jezeru (Plavnica, Murici, Rijek Crnojevica, Zabljak Crnojevica). Program obuhavata vise okruglih stolova o ekologiji ocuvanju Skadarskog jezera kao i uredjenju i ciscenju pojedinih mjesta. Ovu manifestaciju prati kulturno umjetnicki program kao i izlaganje tradicionalnih specijaliteta ovog podrucja.
U septembru svake godine organizuje se mali narodni vasar u Virpazaru. Uz muziku i igru vinogradari, vocari i pcelari nude domace proizvode.
U decembru se odrzava Festival vina i ukljeve u Virpazaru , gdje uz tradicionalnu muziku mozete da probate razne vrste vina i specijaliteta.

''PLAVNICA'' - Eco Resort

''Ko samo jedanput dođe na Skadarsko jezero, obiđe ga i posjeti kompleks “Plavnicu”, više neće sanjati daleka i egzotična mjesta, jer sve što treba vidjeti i doživjeti, nalazi se baš ovdje, na dohvat ruke''.

Na samoj obali Skadarskog jezera, u prstenu živih voda, okružen bujnim zelenilom, smješten je reprezentativni turistički kompleks “Plavnica”. Kompleks obuhvata 20 hektara od čega je 7 hektara brižljivo uređenog prostora na kome se promišljeno prepliću i sadržajno dopunjuju brojna zdanja i objekti koji naprosto plijene svojom ljepotom i elegancijom.Kompleks „Plavnica“ ima posebno povoljan komunikacijski položaj: u neposrednoj je blizini magistralnog puta Podgorica – Petrovac, željezničke pruge Beograd – Bar i međunarodnog aerodroma „Podgorica“.

Organizovanje krstarenja Skadarskim jezerom • Muzičko-zabavni i revijalni programi • Modne revije • Izložbe • Poslovni ručkovi i večere • Cocktail party • Prezentacije • Venčanja • Rođendanska slavlja • Ornitološke ture – posmatranje ptica

Turističko-ugostiteljski kompleks “Plavnica” iz svoje izuzetno osmišljene i raznovrsne ponude prilagođene najvišim standardima i trendovskim zahtjevima modernog turističkog tržišta, između ostalog, posebno izdvaja sasvim ekskluzivne i valjano organizovane brodske ture po Skadarskom jezeru.

U pravu malu avanturu otkrivanja bajkovitog jezerskog prostranstva, zainteresovane goste, ostale posjetioce i organizovane grupe, povešće moderan panoramski restoran-brod “Plavnica”. Projektovano namjenski, skladno i funkcionalno, ovo izuzetno plovilo katamaranskog tipa, dugo bezmalo 40 m, može sa lakoćom da prihvati i ukrca i do 250 putnika, da ih u brodskom restoranu domaćinski ugosti i usluži, krstareći kroz živopisne jezerske krajolike.U ugodnoj i opuštenoj vožnji putnici će uživati u jezerskim pejzažima, u prizorima starih, napuštenih ribarskih naselja, srednjevjekovnih gradova i utvrda, u brojnim malim ostrvima, čitavom arhipelagu tzv. ”gorica” na kojima vjekovječe drevni manastiri koji svojom ljepotom i duhovnošću svjedoče o nemerljivoj kulturno-istorijskoj baštini Zete i svekolike Crne Gore.Organizovane grupe i agencije mogu po želji da ugovore itinerer, posebnu brodsku turu, i da obiđu najatraktivnije dijelove i lokacije na Skadarskom jezeru.

Skadarsko jezero je ekološko carstvo, raj za ptice, oaza tišine i mjesto bliskog susreta sa netaknutom prirodom i bajkovitom ljepotom jezerskih prostranstava.

Turistički atraktivne pozicije i motivi:

• plaža u Murićima
• Obodska pećina
• fjord u dolini Rijeke Crnojevića
• šume lovora na ostrvu Mala Gorica
• kestenove šume u Murićima
• pitomi kesten i izvori u Limljanima
• ptičji rezervati (Crni zar, Alipašina gorica, Manastirske tapije...)
• seoska i ribarska naselja (Godinje, Dodoši, Karuč, Virpazar, Vranjina, Rijeka Crnojevića)
• srednjevjekovni manastiri (Ostros, Vranjina, Starčevo, Beška, Moračnik i Kom)
• turistički kompleks “Plavnica”

Vidikovci:

• Obodska strana (direktno iznad Obodske rijeke – na putu Koscele-Ljubotin-Crmnica)
• Pavlova strana (u neposrednoj blizini Rijeke Crnojevića ispod sela Meterizi – panoramski pogled na fjord u dolini Rijeke Crnojevića)
• Bukovička strana (na putu Podgorica-Petrovac, iznad sela Bukovika – pogled na Crmnicko polje i dio Skadarskog jezera)
• Na putu prema Ostrosu (iznad sela Godinja, Đuravca i Murića)

Skadarsko jezero je lako dostupno magistralnim putem ili željeznicom, jer se prostire uz glavnu saobraćajnicu (magistralni put Podgorica-Petrovac; pruga Podgorica-Bar). Obe saobraćajnice prolaze preko samog jezera, kroz naselje Virpazar.

Zabljak i Rijeka Crnojevica

Na Skadarskom jezeru se nalaze dvije nekadasnje drzavne prijestonice: Zabljak i Rijeka Crnojevica.

ZABLJAK je posebna atrakcija i znamenitost Skadarskog jezera, grad-tvrdjava na vrhu iznad Rijeke Crnojevica neobican po tome sto u doba vodostaja postaje ostrvo. Istorijsko je mjesto i prijestonica zetskih vladara Crnojevica. Kasnije je (u XV vijeku) vladar Ivan Crnojevic, pod prijetnjom turske najezde, preselio prijestonicu na Cetinje.
Postoje ideje da Zabljak ponovo postane prijestonica-ovoga puta ekoloske drzave Crne Gore (ekoloska prijestonica).
RIJEKA CRNOJEVICA se nalazi na zapadnoj obali jezera. Ona je, takodje, srednjevjekovna prijestonica crnogorske drzave. To malo i zivopisno ribarsko mjesto nekada je bilo jak trgovacki i upravni centar. Na brdu iznad grada podignuta 1475 godine tvrdjava Obod gdje je Crnogorski vladar Ivan beg Crnojevic 1494 godine osnovao prvu stampariju u kojoj je stampana prva cirilicna knjiga na Slovenskom jugu ''OKTOIH''.
Simbol Rijeke Crnojevica je Mostina-kuca i kameni most koje je Ivan beg podigao 1855 godine, a most je vodio ka Obodskoj stampariji. Prije balkanskih ratova rijeka je bila manufakturni i zanatski centar s nizom proizvodnih djelatnosti i straih zanatlijskih radnji. Izmedju ostalog, ovdje je otvorena prva apoteka u Crnoj Gori, prva radionica oruzja, fabrika ''Marica'' gdje se proizvodio sedef, tj. biser od riblje krljusti.
Vranjina je slikovito ribarsko seoce na istoimenom ostrvu. Ovdje je centar i sjediste uprave Nacionalnog parka. Zahvaljujuci svom polozajuu uz magistralu i danas je prilicno zivo mjesto karakteristicno po velikom ulovu jezerske ribe koju mjestani iznose na pazar.
Skadarsko jezero cuveno je po ovim ali i drugim nepomenutim mjestima poput Karuca, Dodosa, Murica... Sva ova mjesta odisu izuzetnim ambijentom, prepoznatljiva po starim ribarskim kucama, kamenim mostovima, vodenim mlinovima, gumnima...

Lesendro, Starcevo, Moracnik, Kom i Vranjina

Skadarsko jezero ima razudjenu obalu sa nizom prelijepih pjescanih plaza, zaliva, poluostrva i ostrva ciji arhipelag cini mozda i najvecu car i ljepotu jezera. Ovdje ih ljudi nazivaju Gorice, a ima ih ukupno 50 od cega njih 20 nosi crkve i manastirske komplekse. Shodno ovome, ne cudi sto ovaj kraj zovu ''Zetska Sveta Gora''!
Neka od nih su:
Lesendro koje nosi ostatke istoimene Crnogorske tvrdjave koja je u vrijeme Njegosa II sluzila kao zastita od turskih napada i osiguravala neometan ribolov i trgovinu. Danas je ostrvo spojeno sa kopnom nasipom preko kog ide autoput i pruga Podgorica-Bar.
Starcevo ili Starceva Gorica nosi naziv po starcu tj.ocu Makariju cudotvorcu koji je ovdje podigao crkvu Uspenja prosvjete Bogorodice (1376-1378). U ovom manastiru osnovana je prepisivacka skola u kojo su monasi prepisivali crkvene knjige. Na ostrvu se nalazi grob prvog stampara cirilicnih knjiga Bozidara Vukovica Podgoricanina.
Ostrvo Moracnik takodje nosi crkvu presvete Bogorodice kao i manastir (gradjen od 1404 do 1417 godine). Kompleks cini i velika cetvorougaona kula Prig koja je sluzila za odbranu crkve i manastira.
Ostrvo Kom posjeduje crkvu posvecenu Uspenju Bogorodice-jedinu na jezeru u kojoj je sacuvan zivopis a sve to zahvaljujuci skrivenosti i nepristupacnosti terena-u kamenjaru na ogranku Ondrijske gore... Crkva je gradjena u XV vijeku kao zaduzbina i mauzolej Crnojevica. U njoj su grobnice Stevana Crnojevica-vladara Zete i Mare-majke Ivana Crnojevica.
Na ostrvu Vranjina nalazi se manastir koji je posvecen svetom Nikoli. Sredinom XIII vijeka osnovao ga je Zetski episkop Ilarion. Svojevremeno je i u manastiru bilo sjediste zetske mitropolije, sve do dolaska Turaka koji su ga srusili i pretvorili u vojnu tvrdjavu. 1886 godine manastir je obnovljen zahvaljujuci knjazu Nikoli I Petrovicu. Sedamdesetih godina proslog vijeka pronadjena su i iskopana stara ckvena zvona i ona se danas nalaze u muzeju na Cetinju.

OSTRVO BESKA

Ostrvo Beska se nalazi na juznoj strani Skadarskog jezera. Poznato je i pod imenima Gorica ili Brezovica. Ako se ne ide camcem do njega se moze stici putem koji ide od Virpazara, Godinja, Seoca, pa do sela Murici. U selu Murici se nalazi prelijepa pjescana plaza sa ostacima austrougarskog pristanista. Selo je pretezno naseljeno albanskim stanovnistvom i oni, kao i njihovi sunarodnici jos blize albanskoj granici vaze za izuzetno ljubazan narod, u sta se mozete sami uvjeriti i prilikom posjete Saskom jezeru, na samoj granici sa Albanijom.

Na ostrvcu postoje dvije srednjevjekovne crkvice:
Crkva Sv.Bogorodice, koju je 1440 godine sagradila Jelena, kcerka kneza Lazara. To je mala jednobrodna gradjevina bez kubeta, sa zvonikom na preslicu. Ocuvana je u obnovljenom obliku.
Crkva Sv.Djordja, sagradjena 1442 godine je jednobrodna gradjevina sa kubetom i sa polukruznim apsidama koje joj daju oblik trikonhosa. Crkva ima pripratu i na njoj zvonik na preslicu.

Ostrvo je poznato po manastiru Sv.Djordjija i crkve Sv.Marije. Predpostavlja se da su memorijalna zaduzbina Djuradja II Stracimirovica Balsica (poslednje 2 decenije XIV vijeka). Kao sto je vec pomenuto mnogo vaznije ime koje se vezuje za Besku jeste ime Jelene Balsic, kcerke kneza Lazara i zene pomenutog Djuradja Balsica. Jelena je bila izuzetna licnost i vladarka. Njeno dobro porijeklo i osobena licnost ostavili su traga na kulturnoj mapi Crne Gore. Beska je bila i centar pismenosti. Tu su monasi pod Jeleninim pokroviteljstvom prepisivali knjige. Ona se brinula o manastiru, obnovila ga i podigla crkvu Sv.Marije gdje je i sahranjena. Poznat je Goricki zbornik, Jelenina prepiska sa starcem, svojim duhovnikom Nikonom Jerusalimcom, izuzetno djelo knjizevnosti XV vijeka. Danas se ovaj dokument cuva u SANU u Beogradu.

Ako jos uvjek niste vidjeli Skadarsko jezero onda puno propustate. Jedna od najvaznijih stanica na njemu je Beska.

OSTRVO GRMOZUR

Nedaleko od Virpazara, na ulazu u Godinjski zaliv smjestilo se malo stjenovito ostrvce GRMOZUR. Jedva tridesetak metara u precniku, nosi cak tri imena; pored pomenutog ''zvanicnog'' nazivaju ga i crnogorskim Alkatrazom ali i Ostrvom zmija, stara turska tvrdjava sagradjena u XIX vijeku, pretvorena u zatvor/tamicu. Kasnije kralj Nikola je u oslobodilackim ratovima Crne Gore, 1876 godine povratio taj dio teritorije i dosao na ideju da na ovom mjestu sagradi zatvor za teze prestupnike. Bio je to prvi organizacioni zatvor na ovim prostorima koji je imao svoj pravilnik. Tako, na primjer- strazari, zatvorenici i posluga morali su biti neplivaci. Tacka iz tog pravilnika glasila je da u slucaju bjekstva zatvorenika odgovorni strazar mora da nastavi tamnovanje. Porijeklo prvog imena je jasno, u vrijeme stare Crne Gore crnogorski vladari tu su smjestili zatvor za svoje politicke neistomisljenike ili protivnike. Porijeklo imena Ostrvo zmija je na osnovu cinjenice o postojanju zmija, narocito bjelouski. Na Skadarskom jezeru ima ih bezbroj, kao i krupnih smukova, a na kamenjarima priobalja zivi i najopasnija otrovnica Evrope-poskok.
Decenijama je Grmozur, zapusteni crnogorski Alkatraz, bio jedina atrakcija na ovom dijelu Skadarskog jezera, u zalivu jednog od najljepsih crmnickih sela Godinja. Nakon zemljotresa utvrdjenje je znatno osteceno i od tada nije renovirano. Na veliku zalost, utvrdjenje je prilicno propalo, zidovi su uruseni i jedva mu se naslucuje nekadasnji oblik (dvije kule, kapije i zidovi koji prate oblik ostrva).
Od prije nekoliko godina njemu uz rame je i stotinak metara udaljeno izletiste Pjesacac, koje se nalazi na pola sata plovidbe od Virpazara prema Muricima i Albaniji. Plovidba u ovo doba godine je atraktivna. Prolazi se kroz pravi tunel od trske kroz tepih od lokvanja. Pjesacac je narocito popularan za jednodnevne izlete. Ovdje preko agencija uglavnom dolaze stranci da uzivaju u domacoj hrani, plazi i netaknutoj prirodi. Pjesacac moze da primi do 150 posjetilaca za koje se sprema tradicionalna hrana ovog kraja-przeni i suvi krap, koziji sir, masline domace crmnicko crno i bijelo vino. A povremeno jezersku nocnu tisinu i sablasni muk Grmozura, zapljusnu njezni zvuci gitare i tiha pjesma.